Milieudata
Kalkzandsteen heeft lage kg CO2 eq. in vergelijking met andere bouwsystemen
NIBE keek op verzoek van de VNK naar de Global Warming Potential van kalkzandsteen, een van de elf milieu-effecten die in het kader van klimaatverandering een eigen eenheid heeft, in dit geval kg CO2 eq.
De NIBE-analyse toont aan dat woningscheidende wanden en binnenspouwbladen van kalkzandsteen in vergelijking met de andere bouwsystemen een lage kg CO2 eq. bevatten. Lees hier verder.
Milieudruk van bouwwerken en bouwproducten volgens de levenscyclusanalyse methode
Milieudruk van bouwproducten wordt vastgesteld volgens de EN 15804:2019 'Duurzaamheid van bouwwerken - basisregels voor milieuverklaringen van bouwproducten'. De milieudruk wordt uitgedrukt in gekwantificeerde milieueffecten als klimaatverandering (CO2-emissie), uitputting van grondstoffen, andere emissies naar lucht, water en bodem, etc. De milieueffecten worden over de hele levensloop van een bouwproduct (van winning t/m voorzien hergebruik) bepaald aan de hand van de levenscyclusanalyse methode (LCA). Een LCA is een goede en Europees aanvaarde methode voor het bepalen van de integrale milieubelasting van bouwproducten. Het kwantificeert de milieudruk van een product over de hele levenscyclus.
Om de milieudruk van een gebouw of GWW-werk als een kwaliteitskenmerk te kunnen bepalen is in Nederland de bepalingsmethode milieuprestatie bouwwerken van kracht. De grondslag voor deze bepalingsmethode zijn de milieueffecten van de producten die in een bouwwerk zijn verwerkt. Vervolgens is aangegeven hoe al die data moet worden gesommeerd tot een milieuprestatie op bouwwerkniveau. Tot slot is in de bepalingsmethode aangegeven hoe die gekwantificeerde milieueffecten onderling moeten worden omgezet tot een 1-puntscore: de milieukosten indicator MKI.
De bepalingsmethode milieuprestatie bouwwerken wordt beheerd en onderhouden door de Stichting NMD.
MKI: de milieu-impact van kalkzandsteen wanden en muren
De milieukostenindicator (MKI) is een indicator die de milieu-impact van een bouwwerk en in het verlengde daarvan ook in een product, in zogenoemde verborgen milieukosten, uitdrukt om de negatieve milieueffecten op te kunnen heffen. De MKI als schaduwprijs in Euro's van een product is een makkelijke manier om de milieu-impact van producten of projecten te communiceren. Hoe lager de MKI, hoe duurzamer het materiaalgebruik.
Uit de milieuprestatie vergelijking die door NIBE is opgesteld in opdracht van VNK (2021) blijkt dat de MKI per m2 bij kalkzandsteen wanden in vergelijking met andere bouwmatrialen in dezelfde toepassing, het laagst is. Uit het rapport kunnen we concluderen dat kalkzandsteen de laagste milieu-impact heeft. Als voorbeeld is in de grafiek hierboven de MKI van rijtjeswoningen weergegeven. Bekijk de MKI van appartementen en vrijstaande woningen op www.natuurlijkbouwen.nl of download de brochure.
MPG: de milieuprestatie van kalkzandsteen wanden en muren
In de transitie naar een circulaire economie stuurt de Nederlandse overheid onder meer op het verlagen van de CO2-uitstoot bij de bouw van gebouwen. Vanaf 1 januari 2018 verplicht het Bouwbesluit een MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) bij een aanvraag van een bouwvergunning. Gezien hun grote oppervlak maken wanden en gevels een significant deel uit van de MPG-berekening van een woning.
Uit de milieuprestaties vergelijking die door NIBE is opgesteld in opdracht van VNK (2021) blijkt dat kalkzandsteen in vergelijking met andere bouwmethoden de beste MPG-score levert voor een woning. De tabel toont voor elk woningtype de MPG-score van de wanden van een woning in Euro/m2 BVO/jaar aan. De uitvoeringsvarianten van de wanden maken 5%-15% uit van de totale MPG-score van een woning. Lees meer op www.natuurlijkbouwen.nl of download de brochure.
De bepalingsmethode milieuprestatie bouwwerken in het Nederlandse bestel
De bepalingsmethode berekent de milieueffecten, de milieuprestatie, op het niveau van een bouwwerk. De milieueffecten van een product dat in het bouwwerk is verwerkt worden in de berekening van het bouwwerk betrokken. Gevalideerde milieudata van bouwproducten daarvoor zijn opgeslagen in de Nationale Milieu Database (NMD). De bepalingsmethode milieuprestatie bouwwerken zijn in de bouwregelgeving, certificeringen van duurzaam vastgoed volgens BREEAM-NL, GPR Gebouw, fiscale regels als MIA/Vamil, duurzaam aanbesteden aangewezen.
Voor de milieuprestatie van bouwwerken zijn diverse rekeninstrumenten op de markt. Deze rekeninstrumenten maken in de regel gebruik van gevalideerde milieudata in de Nationale Milieu Database. Medio 2023 zijn de VNK categorie 2 bladen (brancheniveau) in de NMD vervangen door de categorie 1 bladen (merkgebonden) van de leden van VNK. Op deze manier kan de MPG-berekening direct plaatsvinden op basis van de milieugegevens van het bouwmateriaal van de beoogde leverancier in plaats van op basis van branchegemiddelden. Hiermee krijgt de ontwerper nog meer grip op de duurzaamheid van het ontwerp.
Circulariteit
Wilt u duurzaam en milieu vriendelijk bouwen met een steenachtig materiaal? Dan is kalkzandsteen de oplossing. Kalkzandsteen wordt gemaakt van natuurlijke producten (kalk en zand). Het zand is in Nederland volop voorradig en de kalk wordt ingevoerd uit België en Duitsland. Kalkzandsteen heeft een hele lage Milieu Kosten Indicator (MKI) en een lange levensduur (75+ jaar). Ook is kalkzandsteen na afloop van de levensduur op verschillende manieren opnieuw te hergebruiken binnen het R-model voor de Circulaire Economie. Circulariteit kan bijdragen aan een vermindering van de integrale milieubelasting. De bouwsector is, wat hergebruik van vrijkomend bouw en sloopafval betreft, al een van de meest circulaire sectoren in Nederland.
Repurpose
Kalkzandsteenpuin bestaat uit de natuurlijk grondstoffen (zand en kalk). De uitloging van sulfaat en andere componenten zijn ver beneden de drempels in het bouwstoffenbesluit. Kalkzandsteen puin kan daarom heel goed met ander schoon puin worden afgevoerd en omgezet worden in (een component van meng-)granulaat zodat het kan worden gebruikt in GWW-toepassingen.
Recycling
Kalkzandsteenpuin is, mits het schoon wordt aangeleverd, heel goed te gebruiken als secundair materiaal in het productieproces van nieuw kalkzandsteen. Op beperkte schaal wordt gebruikt kalkzandsteen al weer toegepast in de productie van nieuw kalkzandsteen. Voorbeelden van kalkzandsteen waarin kalkzandsteengranulaat is verwerkt zijn:
- Caldubo
Verpakkingen
VNK leden kiezen vooral voor kunststof LDPE-verpakkingen. Deze keuze is met name zo gemaakt omdat kunststof verpakkingen, ondanks dat ze duurder zijn, veelzijdig zijn qua vormgeving, sterk zijn, goed afsluitbaar en eenvoudig te recyclen zijn. De op de verpakkingen gedrukte logo's zijn onlangs aanzienlijk kleiner gemaakt om recycling verder te vergemakkelijken. Ook wordt steeds meer gewerkt met kunststof verpakkingen die gemaakt zijn met secundair materiaal.
De pallets waar de bouwproducten op staan zijn retour-pallets zodat deze niet achterblijven op de bouwplaats als afval maar weer retour worden genomen en hergebruikt worden bij een volgende levering.